Gloort er eindelijk echte hoop voor Johan van Laarhoven, de Tilburgse coffeeshop pionier die al bijna vijf jaar onder erbarmelijke omstandigheden vastzit in Thailand? Afgaand op het Tweede Kamerdebat van 25 april en de toezeggingen van justitieminister Ferd Grapperhaus lijkt het daar wel op. De bewindsman gaat naar Thailand om de zaak met zijn Thaise collega’s te bespreken. Eindelijk.

Rapport Ombudsman als breekijzer

Aanleiding voor het debat was het vernietigende rapport van de Nationale Ombudsman over de kwestie Van Laarhoven. Diens oordeel was glashelder: de Nederlandse staat heeft verwijtbaar onzorgvuldig gehandeld. En de claim van het Openbaar Ministerie dat zij niet had kunnen voorzien dat de Thai een strafrechtelijk onderzoek naar Van Laarhoven en zijn vrouw zouden starten, noemt de Ombudsman “ongeloofwaardig”.

De familie en vrienden van Johan hebben drie jaar moeten wachten op het rapport van de Nationale Ombudsman, maar nu al blijkt hoe belangrijk dit document is. Het rapport maakt het voor Kamerleden veel makkelijker om zich uit te spreken voor repatriëring van Johan en de minister om actie te vragen.

Nog voor het debat begon bleek al dat Vera Bergkamp, die zich al jaren inzet voor Johan, ruime steun zou krijgen voor een motie waarin de minister wordt gevraagd alles in het werk te stellen om de Tilburger naar Nederland te halen. Voorstanders van de motie: D66, GroenLinks, SP, PvdA, 50Plus én de VVD.

Fall out van Hans Kamperman

Op donderdag 25 april was ik ruim op tijd bij het Tweede Kamergebouw om het debat bij te wonen op de publieke tribune. Nog voordat ik de bezoekersingang bereikte, hoorde ik een bekende stem: “Hé, Derrick!” Het was Darpan van Kuik, Hagenees, Green Ambassador en VOC medeoprichter. Zijn bekende groene wietpak had hij niet aan, maar zijn hoedje in rastakleuren prijkte wel op zijn hoofd. We gingen samen door de beveiliging, borgen onze jassen en tassen op in de bagagekluisje en gingen een kop koffie drinken in de koffiebar in het Kamergebouw.

We zaten nog geen twee minuten toen twee beveiligingsmedewerkers op ons af kwamen, ons een goedemiddag wensten en vroegen wat of wij hier vandaag kwamen doen. Het debat over Johan van Laarhoven bijwonen dus. Het duurde even voordat ik me realiseerde dat dit de fall out was van de wanhoopsdaad van Hans Kamperman in maart vorig jaar. Darpan steunde Hans maandenlang; samen trotseerden ze weer en wind met hun informatiekiosk pal voor de Tweede Kamer. De aanblik van Darpan is sindsdien blijkbaar voldoende voor onmiddellijke actie.

Ze waren wel beleefd. Tegen Darpan: “Wilt u uw hoedje afzetten, meneer?” Dat mag niet. Zelf had ik een T-shirt van het Cannabis College in Amsterdam aan en een vest van Cannabis Bevrijdingsdag. Dat kon natuurlijk niet. Mijn vest moest eerst dicht, zodat het T-shirt onzichtbaar was. Toen zagen ze het VOC-logo op mijn vest en vroegen me om het binnenstebuiten aan te doen.

Ik verzin dit niet. Het debat over Van Laarhoven werd drie keer uitgesteld en begon uiteindelijk niet om 15.20 uur, maar pas rond zes uur ’s avonds.

Cannabisminnend Nederland moet het in het parlement hebben van drie Kamerleden: Vera Bergkamp (D66), Kathalijne Buitenweg (GroenLinks) en Michiel van Nispen (SP)

Nog een handjevol mensen zat op de publieke tribune. Johan’s broer Frans natuurlijk, met Marco de Jong van The Grass Company. Bart Hissink was er, een man die Johan als geen ander steunt en hem tientallen brieven heeft geschreven. Complimenten aan de mensen van coffeeshop Anna uit Purmerend; zij waren de enige coffeeshopondernemers die hun voormalige collega steunden door het debat bij te wonen. Hulde ook aan René van der Lee van het Brabants Dagblad, de enige journalist op de tribune.

Opnieuw werd duidelijk dat cannabisminnend Nederland het in het parlement moet hebben van drie Kamerleden: Vera Bergkamp (D66), Kathalijne Buitenweg (GroenLinks) en Michiel van Nispen (SP). Zij stelden de scherpste vragen, waren het beste op de hoogte en wisten Grapperhaus na een taai begin te bewegen eindelijk concrete toezeggingen te doen. De minister gaat in Thailand overleggen met zijn ambtsgenoten en zal zich ook maximaal voor Johan’s vrouw Tukta inzetten.

Brief van Van Laarhoven

Michiel van Nispen begon zijn bijdrage met het voorlezen van een citaat uit de brief die Johan recent aan minister Grapperhaus stuurde: “Wij slapen hier zonder bed of matras en we doen noodgedwongen in de cel onze behoefte. Ik leef met dertien andere mannen in een cel van 11 m2. Overdag is het er warmer dan 40°C. Er kruipt ongedierte en er is veel geweld. Toereikende medische zorg is er amper.”

Grapperhaus erkende later in het debat dat de brief hem “zeer geraakt” heeft.

Na zo’n anderhalf uur kwam het hoge woord eruit bij Grapperhaus: “Ik wil concreet in ieder geval wel zeggen dat ik het voornemen heb om met mijn Thaise ambtgenoten te gaan overleggen.” Dat heeft geen nog enkele minister gezegd in deze zaak. De motie die Vera Bergkamp klaar had liggen werd niet ingediend; dat was niet meer nodig.

Uitlevering of zelfs gratie?

Natuurlijk moet nog blijken wat Grapperhaus’ acties op gaan leveren. Maar op mij kwam hij oprecht over tijdens het debat. En er zijn genoeg aanknopingspunten en manieren om schot in de zaak te brengen. Als de cassatie versneld plaats kan vinden, kan Johan op basis van het zogenaamde WOTS-verdrag terug naar Nederland komen. Als Grapperhaus echt vaart maakt, kan gratie ook een optie zijn: komende week bestijgt de nieuwe Thaise koning Rama X de troon in Bangkok. Geen beter moment voor gratie.

Op 23 juli 2019 zitten Johan en zijn vrouw Tukta precies vijf jaar vast in de Hel van Bangkok. Ik hoop vurig dat ze dat jubileum niet zullen halen.

• Wil je het debat terug kijken? Dat kan HIER
• Meer over de zaak Van Laarhoven: www.justiceforjohan.nl

Door: Derrick Bergman op cnnbs.nl op 1 mei 2019